០៧ កញ្ញា ២០១៩ / 07 September 2019 / le 7 septembre 2019
ទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃទី ០៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៩
ហេតុអ្វីបានជាខ្ញុំសម្រេចវិលត្រឡប់ ទៅប្រទេសកម្ពុជាវិញ?
ខ្ញុំបានស្គាល់ការនិរទេសខ្លួន យូរអង្វែងមកហើយ។ វាជាការឈឺចាប់មួយក្នុងជីវិតរបស់ខ្ញុំ តែវាគ្រាន់បើជាងការត្រូវគេលួចសម្លាប់ ឬការត្រូវគេចាប់ដាក់គុក ដែលជាវាសនាជៀសមិនផុត របស់មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា មកដល់ពេលនេះ។
ខ្ញុំបានសម្រេចវិលត្រឡប់ទៅប្រទេសកំណើតរបស់ខ្ញុំវិញ ក្នុងឆ្នាំ ២០១៩ នេះ ទោះជាត្រូវប្រឈមដីកាផ្តន្ទាទោសយ៉ាងទម្ងន់ និងដីកាចាប់ខ្លួនជាច្រើន យ៉ាងណាក៏ដោយ។ ការតស៊ូរបស់ខ្ញុំរយៈពេល ២៥ ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ ដើម្បីទាមទារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ជូនប្រជារាស្ត្រខ្មែរ ដោយប្រឆាំងរបបផ្តាច់ការមួយ ដឹកនាំដោយអតីតកម្មាភិបាលនិងទ័ពខ្មែរក្រហម បានធ្វើឲ្យខ្ញុំរងគ្រោះគ្រប់បែបយ៉ាង ដូចជាការប៉ុនប៉ងសម្លាប់រូបខ្ញុំច្រើនដងហើយ និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញឥតល្ហែ ពីសំណាក់របបផ្តាច់ការនេះ ដែលប្រើតុលាការជាឧបករណ៍នយោបាយរបស់ខ្លួន។ តែខ្ញុំត្រូវវិលត្រឡប់ទៅប្រទេសខ្ញុំវិញ ដើម្បីថែរក្សា និងពង្រឹងអ្វីដែលខ្ញុំបានកសាងរួចមកហើយ ក្នុងនោះមានការបង្កើតសារព័ត៌មានប្រឆាំងមុនគេបង្អស់ ការបំផុសឲ្យមានបាតុកម្មមហាជន មុនគេបង្អស់ ដើម្បីទាមទារសេរីភាពនិងយុត្តិធម៌សង្គម ការរៀបចំឲ្យមានកូដកម្មកម្មករមុនគេបង្អស់នៅតាមរោងចក្រនានា ការបង្កើតសហជីពសេរីមុនគេបង្អស់ សម្រាប់កម្មករខ្មែរ និងការបង្កើតគណបក្សប្រឆាំងមុនគេបង្អស់ ដែលមានតំណាងរាស្ត្រ ក្នុងរដ្ឋសភា។ ថ្មីៗនេះ គណបក្សប្រឆាំងនេះ បានទទួលសម្លេងគាំទ្រ តំណាងឲ្យប្រជារាស្ត្រពាក់កណ្តាលនគរ ក្នុងការបោះឆ្នោតចុងក្រោយ ដែលខ្លួនទទួលបានការអនុញ្ញាតចូលរួម។
ខ្ញុំបានយកថ្ងៃ ០៩ វិច្ឆិកា ខាងមុខនេះ ធ្វើជាថ្ងៃមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់ខ្ញុំ។ ថ្ងៃនោះ គឺជាថ្ងៃបុណ្យឯករាជ្យសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជាផង ហើយក៏ជាថ្ងៃរំលឹកការដួលរលំនៃជញ្ជាំងទីក្រុង ប៊ែរឡាំង ផង ដែលជានិមិត្តរូបនៃការទាមទារសេរីភាព ប្រកបដោយជោគជ័យ សម្រាប់ពិភពលោកទាំងមូល។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១៧ មក ប្រទេសកម្ពុជាឆ្លងកាត់វិបត្តិនយោបាយមួយដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ ដែលអាចនាំឲ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់ប្រទេសជិតខាង ក្នុងខណៈដែលភាពចម្រូងចម្រាស់ ក្នុងតំបន់អាស៊ីភាគអាគ្នេយ៍ មានសភាពកាន់តែតានតឹងឡើងៗ។ ការរំកិលទៅរកអំណាចផ្តាច់ការ នៅប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវបានឆ្លុះបញ្ចាំងដោយការរំលាយដោយអត្តនោម័ត គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលជាគណបក្សប្រឆាំងតែមួយគត់ក្នុងរដ្ឋសភា ទន្ទឹមនឹងការចាប់ខ្លួននិងការឃុំខ្លួនមកដល់ថ្ងៃនេះ នៃប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺលោក កឹម សុខា និងការបង្ក្រាបយ៉ាងសាហាវ មកលើសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំង មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងសារព័ត៌មានឯករាជ្យដែលនៅសេសសល់ទាំងប៉ុន្មាន។ ការវិលត្រឡប់ទៅរកអំណាចផ្តាច់ការនេះ ត្រូវបានផ្តន្ទាទោសដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ សហគមន៍ប្រទេសដែលកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិជាច្រើន។
ការវិលត្រឡប់ទៅរកប្រព័ន្ធឯកបក្ស ដូចសម័យកុម្មុយនីស្ត ក្រោយពីការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមក និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ជាបន្តបន្ទាប់ទន្ទឹមគ្នានេះ គឺជាការរំលោភកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ ១៩៩១ ដែលតម្រូវឲ្យប្រទេសកម្ពុជា ប្រកាន់ខ្ជាប់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរី ពហុបក្ស។ កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសនេះ ក៏ធានាផងដែរឲ្យមានការបោះឆ្នោត ដោយសេរី និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា និងឲ្យមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្សជាមូលដ្ឋាន សម្រាប់ប្រជារាស្ត្រខ្មែរ។
ខ្ញុំបានសម្រេចវិលត្រឡប់ទៅប្រទេសខ្ញុំវិញ ដើម្បីបញ្ឈប់និងបញ្ចប់ របបផ្តាច់ការសព្វថ្ងៃ។ តែដើម្បីធ្វើឲ្យលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរស់ឡើងវិញ ដោយត្រូវប្រឈមជនផ្តាច់ការដ៏ងងឹតងងល់ ដែលមិនព្រមនិយាយរក ហើយចង់តែកំចាត់គណបក្សប្រឆាំងនោះ ខ្ញុំមានជម្រើសតែមួយគត់ ដើម្បីសម្រេចគោលដៅរបស់ខ្ញុំ គឺការអំពាវនាវផ្ទាល់ទៅកាន់ប្រជារាស្ត្រ ដើម្បីរៀបចំ "អំណាចប្រជាពលរដ្ឋ" (People Power) ដូចនៅប្រទេសហ្វីលីពីន ក្នុងឆ្នាំ ១៩៨៦។ ខ្ញុំជឿជាក់ថាប្រជារាស្ត្រខ្មែរដែលមានការឈឺចាប់ ហើយត្រូវគេបំបិទមាត់យូរហើយ នឹងក្រោកឈរឡើងជាធ្លុងមួយ ដោយសន្តិវិធី ដើម្បីទាមទារការផ្លាស់ប្តូរ តាមបែបបទប្រជាធិបតេយ្យ។ ប្រជារាស្ត្រខ្មែរ នឹងទាមទារការផ្លាស់ប្តូរនេះឲ្យទាល់តែបាន ក្នុងឱកាសមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់ខ្ញុំ ពីព្រោះលោកមិនអាចរំពឹងលើការបោះឆ្នោតបានទេ ដោយសារតែរបបផ្តាច់ការសព្វថ្ងៃ មិនព្រមរៀបចំការបោះឆ្នោតពិតប្រាកដណាមួយ ដែលមានការចូលរួមពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិផងដែរ។
ខ្ញុំសូមអំពាវនាវដល់មិត្តទាំងអស់ នៃប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេស ប្រទេសហត្ថលេខីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ទីក្រុងប៉ារីស (១) សូមឲ្យធ្វើអ្វីៗគ្រប់បែបយ៉ាង ដែលអាចធ្វើទៅបាន ដើម្បីព្រមានរដ្ឋអំណាចទីក្រុងភ្នំពេញសព្វថ្ងៃ កុំឲ្យប្រើអំពើហិង្សាមកលើប្រជាពលរដ្ឋស្លូតត្រង់ ដែលគ្រាន់តែទាមទារឲ្យមានការគោរពសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ខ្លួន ដូចមានធានាដោយសន្ធិសញ្ញាអន្តរជាតិមួយ ដែលនៅជាធរមាន គឺកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ទីក្រុងប៉ារីសនេះតែម្តង។
សម រង្ស៊ី
សហស្ថាបនិក និងប្រធានស្តីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ
___________________________________________
(១) ប្រទេស ១៨ ដូចតទៅ បានចុះហត្ថលេខា លើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព ទីក្រុងប៉ារីស ស្តីពីកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃ ២៣ តុលា ឆ្នាំ ១៩៩១ ៖ សហរដ្ឋអាមេរិក, សហភាពសូវៀត / រុស្ស៊ី, ប្រទេសចិន, ប្រទេសបារាំង, ចក្រភពអង់គ្លេស (United Kingdom), ប្រទេសកាណាដា, ប្រទេសជប៉ុន, ប្រទេសអូស្ត្រាលី, ប្រទេសឥណ្ឌា, ប្រទេសយូហ្គោស្លាវី / ស៊ែប៊ី, ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី, ប្រទេសថៃ, ប្រទេសហ្វីលីពីន, ប្រទេសម៉ាឡេស៊ី, ប្រទេសសឹង្ហបុរី, ប្រទេសព្រុយណេ, ប្រទេសវៀតណាម, ប្រទេសឡាវ។ មានប្រទេស ៣ ទៀត បានយល់ព្រមធ្វើជាហត្ថលេខីដែរ ក្រោយពីឆ្នាំ ១៩៩១ គឺប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ (Germany), ប្រទេសហូឡង់ (The Netherlands) និងប្រទេសប៉ូឡូញ (Poland)។
Paris, 7 September 2019
WHY I HAVE DECIDED TO RETURN TO CAMBODIA
Exile has long been part of my life; even though painful it is a lesser evil than the risk of prison or a violent death which permanently hang over Cambodia’s opposition leaders.
I have decided to return to my country this year despite the large numbers of legal convictions and arrest warrants against me. My 25-year struggle for democracy against an authoritarian regime led by former Khmer Rouge members has led to several assassination attempts and ongoing political and judicial persecution against me. But I must return to safeguard and develop what I have accomplished, namely the launching of the first opposition publications, calls for the first popular protests for freedom and social justice, organisation of the first industrial strikes, creation of the first workers' free trade union, and the foundation of the first parliamentary opposition party, which collected nearly half of the popular votes at the last elections in which it was allowed to participate.
I have chosen November 9 as my date of return. This is both Cambodia’s independence day and the date of the fall of the Berlin Wall, an event marking recovery of liberty in the eyes of the world. Since 2017, Cambodia has been mired in a serious political crisis which, in the context of growing influence of China over the country and heightened regional tension, risks worsening with international consequences. A continuing shift to totalitarianism has seen the arbitrary dissolution of the only parliamentary opposition party, the Cambodia National Rescue Party (CNRP), the arrest and continuing detention of its leader Kem Sokha, and severe repression of political opponents, civil society and independent media. This lurch into authoritarianism has been condemned by the United Nations, the community of democratic nations and international human rights organisations.
The sudden return to a single-party system following the dissolution of the CNRP and the human rights abuses that have accompanied it are a violation of the Paris Peace Agreements of 1991 which lay down a system of “liberal and pluralist democracy” for Cambodia, while ensuring "authentic, free and fair elections" and guaranteeing the respect of the Cambodian people's fundamental human rights.
I have decided to return to attempt to halt and reverse this embrace of authoritarianism. But to seek to re-establish democracy in the face of blind power which refuses dialogue with an opposition of which it denies the very existence, I have only one lever: a direct appeal to the people to use "People Power" as in the Philippines in 1986. I am convinced that the long-suffering and silenced Cambodian people will massively and peacefully rise to demand a democratic change that it can’t secure at the ballot box since the regime in place refuses to hold any real election with opposition participation.
I ask all friends of Cambodia, and notably the signatory countries of the Paris Peace Agreements (1), to do everything in their power to dissuade the Phnom Penh regime from using violence against a population which seeks simply the respect of its rights and freedoms guaranteed by an international treaty which remains in force.
Sam Rainsy
Co-founder and acting president, CNRP
__________________________________________
(1) The following eighteen countries signed the Paris Peace Agreements on Cambodia on 23 October 1991: USA, Soviet Union/Russia, China, France, United Kingdom, Canada, Japan, Australia, India, Yugoslavia/Serbia, Indonesia, Thailand, Philippines, Malaysia, Singapore, Brunei, Vietnam, Laos. Three other countries subsequently joined the list of signatories: Germany, The Netherlands and Poland.
Paris, le 7 septembre 2019
POURQUOI J'AI DECIDÉ DE RENTRER AU CAMBODGE
L’exil a longtemps marqué ma vie mais c’est un moindre mal par rapport à la mort violente et la prison qui guettent en permanence les chefs de l’opposition au Cambodge.
J’ai décidé de rentrer cette année dans mon pays en dépit des lourdes condamnations pénales et des nombreux mandats d’arrêt dont je fais l’objet. Vingt-cinq ans de combat pour la démocratie sous un régime autoritaire dirigé par d’anciens Khmers Rouges m’ont valu plusieurs tentatives d’assassinat et une série de persécutions politico-judiciaires. Mais je dois rentrer pour préserver et développer ce que j’ai déjà accompli pour le progrès de mon pays: lancement du premier journal d’opposition, appel aux premières manifestations populaires pour la liberté et la justice sociale, organisation des premières grèves ouvrières, création du premier syndicat libre dans le monde ouvrier, fondation du premier parti d’opposition parlementaire qui, aux dernières élections auxquelles il a été autorisé à participer, a fini par recueillir presque la moitié du suffrage populaire.
Comme date de mon retour j’ai choisi le 9 novembre qui correspond à la fois à la fête de l’indépendance du Cambodge et à la commémoration de la chute du Mur de Berlin, synonyme de liberté retrouvée pour le monde entier. Le Cambodge traverse depuis 2017 une grave crise politique qui, avec la mainmise croissante de la Chine sur le pays et l’aggravation de conflits régionaux, risque de dégénérer avec des conséquences internationales. Une inquiétante dérive autoritaire se poursuit qui a vu la dissolution arbitraire du seul parti d’opposition parlementaire, le Parti du Salut National (PSN), l’arrestation et la détention jusqu’à ce jour de son chef Kem Sokha et une répression sévère contre les opposants politiques, la société civile et les médias indépendants. Cette dérive autoritaire a été dénoncée par les Nations-Unies, la communauté des nations démocratiques et les organisations internationales des droits de l’homme.
Le retour soudain à un système de parti unique après la dissolution du PSN et les abus des droits de l’homme qui l’accompagnent, constituent une violation des Accords de Paris de 1991 qui prévoient pour le Cambodge un système de "démocratie libérale et pluraliste" basé sur des "élections authentiques, libres et équitables" et garantissent au peuple cambodgien le respect de leurs droits humains fondamentaux.
C’est pour tenter d’arrêter et de renverser cette dérive autoritaire que je décide de rentrer afin de reprendre la lutte sur le terrain. Mais pour rétablir la démocratie face à un pouvoir aveugle qui refuse tout dialogue avec l’opposition dont il nie même l’existence, je ne dispose que d’un seul levier: l’appel direct au peuple pour instaurer un "People Power" comme aux Philippines en 1986. Je suis persuadé que le peuple cambodgien martyrisé et bâillonné se soulèvera massivement et pacifiquement pour exiger un changement démocratique qu’il ne peut obtenir par la voie des urnes puisque le pouvoir en place refuse toute vraie élection avec participation de l’opposition.
Je demande à tous les amis du Cambodge, notamment les pays signataires des Accords de Paris (1), de faire tout leur possible pour dissuader les autorités de Phnom Penh d’utiliser la violence contre une population qui demande seulement le respect de ses droits et libertés garantis par un traité international toujours en vigueur.
Sam Rainsy
Co-fondateur et président par intérim du PSN
_____________________________________
(1) Dix-huit pays ont signé les Accords de Paix de Paris sur le Cambodge le 23 octobre 1991: Etats-Unis, Union Soviétique/Russie, Chine, France, Royaume-Uni, Canada, Japon, Australie, Inde, Yougoslavie/Serbie, Indonésie, Thaïlande, Malaisie, Singapour, Philippines, Brunei, Vietnam, Laos. Trois autres pays ont rejoint par la suite la liste des signataires: Allemagne, Pays-Bas, Pologne.
Khmer
English
French
